Pierwsze tygodnie życia cieląt są kluczowe w ich odchowie, a jednym ze schorzeń występujących w tym okresie jest problem biegunek. W roku 2001 firma OVER Group rozpoczęła swoją działalność, wprowadzając na rynek polski innowacyjny preparat przeciwbiegunkowy opracowany na bazie pektyn – PECTOLIT PLUS rozpuszczalny zarówno w wodzie jak i mleku. Produkt spotkał się z ogromnym zainteresowaniem ze strony Hodowców. Potwierdzeniem tego jest systematyczny wzrost sprzedaży, kształtujący się rok do roku na poziomie 30%.
Pectolit plus – preparat przeciwko biegunkom.
- szybko reguluje pracę przewodu pokarmowego
- dostarcza niezbędnych składników pokarmowych
- działa osłonowo i wzmacniająco na błonę śluzową jelit
W ciągu 15 lat obecności na rynku opakowanie oraz etykieta produktu dostosowywane były do potrzeb naszych Klientów. Natomiast jego skład i skuteczność działania nie uległy zmianie. Niezawodność produktu PECTOLIT PLUS spowodowała, że stał się on symbolem walki z biegunką. Wielu Hodowców markę OVER Agro łączy, przede wszystkim z tym preparatem. W roku 2001 przed wprowadzeniem produktu na rynek, przeprowadziliśmy badania zarówno terenowe jak i naukowe. Potwierdziły one zasadność wprowadzenia na rynek polski produktu. Poniżej prezentujemy przygotowane przez nas opracowanie.
Biegunka u cieląt
Wychów cieląt jest bardzo istotnym elementem w cyklu produkcji mleka i mięsa wołowego. Stosowane obecnie nowe technologie chowu oraz dążenie do obniżania kosztów poprzez wydatne zmniejszenie nakładów związanych z żywieniem i obsługą cieląt zmuszają do wczesnego odsadzania ich od matki. Zwiększa to możliwość popełnienia błędów żywieniowych, sprzyjających występowaniu chorób młodego wieku. Wśród wielu problemów zdrowotnych występujących w odchowie cieląt istotne miejsce zajmują schorzenia przebiegające z objawami biegunki. Do wystąpienia biegunki często dochodzi przy wadliwych procesach trawiennych, wzmożonej sekrecji płynów do jelit i wtórnych zakażeniach. Przyspieszona perystaltyka jelit powoduje częste oddawanie płynnego kału. W tych stanach szybko dochodzi do odwodnienia, zaburzeń w poziomach elektrolitów, zmian pH krwi i kwasic lub alkaloz typu metabolicznego.
Powierzchnia błony śluzowej jest co najmniej kilkadziesiąt razy większa od powierzchni skóry. Stąd przewód pokarmowy jest bezpośrednio najbardziej narażony na działanie czynników zewnętrznych. Barierę ochronną przed patogenami i uszkodzeniami stanowi śluz, będący produktem komórek kubkowych nabłonka jelita. Silne pobudzenie psychiczne (strach) może między innymi powodować przyspieszenie perystaltyki jelit, które przy silnym uwodnieniu treści jelitowej objawia się biegunką. Przyśpieszona perystaltyka jelit może być również spowodowana niestrawionymi i drażniącymi składnikami treści jelitowej.
Duże znaczenie czynników zakaźnych
W złożonej etiologii chorób przewodu pokarmowego cieląt, obok czynników środowiskowych, żywieniowych, miesiąca urodzenia i przebiegu porodu, duże znaczenie odgrywają czynniki zakaźne. Według wielu autorów do podstawowych czynników zakaźnych wywołujących syndrom biegunkowy u cieląt należą:
- rotawirusy;
- kryptosporydia;
- bakterie tlenowe i beztlenowe (E. coli, Salmonella, Campylobacter, Clostridium);
- koronawirusy
- wirus biegunki i błon śluzowych (VDMD).
Pectospeed – preparat przeciwko ostrym biegunkom.
- szybko normalizuje przepływ treści pokarmowej
- dostarcza łatwo przyswajalnej energii
- zapobiega odwodnieniu
Przyjmuje się, że syndrom kliniczny, charakteryzujący się uporczywą wodnistą biegunką, hipertermią, hipoglikemią oraz różnego stopnia odwodnieniem i kwasicą metaboliczną. Wywoływany jest on najczęściej przez kilka synergistycznie oddziałujących wyżej wymienionych czynników zakaźnych.
Jednym z najbardziej istotnych czynników etiologicznych są enterotoksyczne szczepy E. coli (ETEC). Uznaje się je za przyczynę około 50% biegunek zakaźnych występujących u cieląt. Kolibakterioza na ogół występuje pomiędzy 1 a 10 dniem życia. Zdarza się jednak, że zwierzęta chorują już w 12-18 godzin po urodzeniu. Pierwszym etapem zakażeń powodowanych przez E. coli jest kolonizacja przewodu pokarmowego. Niektóre szczepy E. coli posiadają zdolność „przyklejania się” do komórek nabłonka błony śluzowej jelita. Jest to możliwe dzięki obecności na powierzchni ich komórek nitkowatych struktur (fimbrie, pile).
Zaburzenia jelitowe wywoływane przez bakterie z tej grupy są typowym przykładem biegunki sekrecyjnej. Wytwarzane przez szczepy E. coli enterotoksyny odpowiedzialne są pośrednio za hamowanie wchłaniania soli (NaCl) w obszarze kosmków jelitowych. Jony chloru (Cl-) koncentrują się w świetle jelita, przez co zwiększa się przepływ jonów sodu (Na+) i w konsekwencji wody do jelita. Wzmożona perystaltyka powstająca w następstwie rozciągania ścian jelita przez gromadzący się płyn powoduje szybki przepływ treści pokarmowej z jelita cienkiego do jelita grubego co objawia się właśnie biegunką.
Wirusy z kolei wywołują biegunki typu osmotycznego. Wirusy uszkadzają enterocyty kosmków jelitowych przyśpieszając ich złuszczanie. Powoduje to zaburzenie funkcji trawiennych i absorpcyjnych kosmków. Dochodzi więc do akumulacji substancji odżywczych, wody i elektrolitów w świetle jelita i w efekcie do pobudzenia motoryki. W celu zabezpieczenia przewodu pokarmowego przed kolonizacją, stosowane są często metody wykorzystujące zjawisko tzw. konkurencyjnej ekskluzji (competitive exclusion). W mechanizmach tych, polegających na eliminacji ze środowiska jelit jednych drobnoustrojów przez inne, stosowana jest flora bakteryjna współzawodnicząca z patogenem o miejsca receptorowe występujące na enterocytach śluzówki jelitowej. Zadowalające efekty uzyskano po zastosowaniu probiotyków.
Profilaktyka i leczenie
W celach profilaktycznych i leczniczych wykorzystuje się szczepy Streptococcus faecium, Bifidobacterium bifidum oraz Lactobacillus sp. Przypuszcza się, że podobne właściwości może mieć również pektyna. Potencjalne czynniki patogenne, znajdujące się w przewodzie pokarmowym, aby móc zetknąć się z elementami układu odpornościowego gospodarza, muszą pokonać barierę mechaniczną tworzoną przez błonę śluzową ściany jelita. Dzięki swoim właściwościom do tworzenia żeli, pektyny powlekają ściany jelita cienkiego, uniemożliwiając jednocześnie namnażanie się patogennych bakterii.
Pektyna to kompleks polisacharydów występujących w przestrzeniach międzykomórkowych roślin, łączący ich komórki w całość oraz utrzymujący je w stanie uwodnienia. Jej głównym składnikiem jest kwas D-galakturonowy, w którym część grup karboksylowych jest estryfikowana metanolem. Dzięki zdolności do tworzenia żeli w obecności jonów wapnia lub w połączeniu z cukrem i kwasami, pektyna znalazła szerokie zastosowanie w przemyśle spożywczym. W przemyśle farmaceutycznym jest jednym z komponentów preparatów stosowanych w profilaktyce i leczeniu biegunek u ludzi, a szczególnie dzieci.
Badania wykazały, że trzydniowe stosowanie pektyny jabłkowej z dodatkiem naparu rumianku w połączeniu z terapią nawadniającą skraca czas trwania biegunek u dzieci.
Pektyna zastosowana w leczeniu i profilaktyce biegunek wpływa ochronnie na błonę śluzową jelit i pomaga znormalizować przepływ treści pokarmowej. Badania wykazały iż profilaktyczne zastosowanie preparatów pektynowych w odchowie cieląt wpływa na ograniczenie występowania biegunek powstałych w wyniku zmiany żywienia lub środowiska. U cieląt otrzymujących preparaty pektynowe również odnotowano łagodniejszy przebieg i krótszy czas trwania biegunek.
Pektyna dzięki swym zdolnościom do wiązania niektórych kationów i usuwania ich z przewodu pokarmowego, może być także stosowana w przypadkach zatrucia organizmu litem i rtęcią.
Od kilku lat dostępnych jest na rynku polskim szereg preparatów zawierających w swoim składzie pektynę. Mają one zastosowanie lecznicze i profilaktyczne w odchowie prosiąt, jagniąt i cieląt. Jednym z takich preparatów jest Pectolit plus dostępny w ofercie marki OVER Agro.
Glukoza, elektrolity i wiele składników mineralnych
PECTOLIT PLUS nie tylko zapobiega powstawaniu biegunek pokarmowych (dzięki zawartości pektyn), ale również zaopatruje cielęta i jagnięta w podstawowe składniki pokarmowe. Preparat dostarcza m.in. glukozę, elektrolity i wiele składników mineralnych.
Skład preparatu Pectolit (w 100 g produktu):
- białko ogólne – 14 g
- tłuszcz ogólny – 7 g
- glukoza – 36 g
- witamina A – 2500 I.U.
- witamina D – 500 I.U.
- witamina E – 5 mg
- chlorek choliny – 25 mg
- chlorek potasu – 0,6 g
- kwaśny węglan sodu – 3,6 g
- chlorek sodu – 4,5 g
Zawartość tych komponentów w preparacie ma istotne znaczenie. Konsekwencją stanów biegunkowych u cieląt jest bowiem między innymi utrata nadmiernych ilości soku jelitowego, trzustkowego i żółci prowadząca do zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej. Zaburzenia elektrolitowe dotyczą w największym stopniu sodu, potasu i anionu chlorkowego. Wchłanianie wody i elektrolitów odbywa się za pośrednictwem kanałów zlokalizowanych w połączeniach ścisłych (tight junctions). Mechanizm ten, polegający na czynnym wchłanianiu jonu sodowego przy udziale glukozy i niektórych aminokwasów jest niezależny od wzmożonego wydzielania cAMP (głównego mediatora tzw. biegunki sekrecyjnej). Glukoza wzmaga wchłanianie wody i elektrolitów w jelicie cienkim, dzięki czemu następuje szybkie wyrównanie deficytu płynów tkankowych.
Dodatek glukozy zwiększa również rezerwy energetyczne organizmu. Efektywna fermentacja węglowodanów w jelitach wymaga wystarczającej bakteryjnej zdolności trawiennej. U cieląt z biegunką typu osmotycznego jest jednak ona zbyt mała. W rezultacie czego dochodzi do dużych strat energii, poprzez wydalanie z kałem nie strawionej laktozy.
Istotna rola witamin
Electropec – preparat zapobiegający odwodnieniu.
- stabilizuje gospodarkę wodno-elektrolitową
- wspomaga leczenie biegunki u cieląt
- łagodzi objawy stresu cieplnego
Bardzo istotną rolę odgrywają również zawarte w preparacie PECTOLIT PLUS witaminy. Witamina D jest niezbędna do prawidłowej absorpcji wapnia i fosforu z przewodu pokarmowego. Dodatkowo stymuluje powstanie we krwi fosforanów wapnia niezbędnych do tworzenia kości.
Witamina E działa głównie jako fizjologiczny przeciwutleniacz. Wykazuje stabilizujące działanie na hormony, enzymy i tłuszcze, ochrania błony komórkowe. U cieląt, źrebiąt, jagniąt objawem niedoboru witaminy E jest tzw. pokarmowa dystrofia mięśni. Cechuje się ona ogólnym osłabieniem, utratą apetytu i trudnościami w poruszaniu się.
Schorzenia cieląt przebiegające z objawami biegunki mogą powodować obniżenie przyrostów, zahamowanie rozwoju, charłactwo, pogorszenie wykorzystania paszy. W efekcie oznacza to ograniczenie ilości materiału biologicznego do reprodukcji stada i na opas. Chcąc uniknąć opisanych problemów w odchowie cieląt zaleca się Hodowcom stosowanie preparatu PECTOLIT PLUS w profilaktyce oraz hamowaniu biegunek.
mgr inż. Paweł Toborowicz
mgr inż. Stanisław Gosiewski
Współwłaściciele firmy OVER Group